Παπαγιάννη Ελευθερία

Σπουδές

 1986: Διδάκτωρ Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών (βαθμός: Άριστα)

1979: Πτυχιούχος Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

(βαθμός: Άριστα)

1974: Απολυτήριο εξαταξίου γυμνασίου (βαθμός Λίαν Καλώς)

Ξένες Γλώσσες: Γαλλικά, Γερμανικά, Αγγλικά

Ακαδημαϊκή  Θέση

Καθηγήτρια

Τομέας

Ιστορίας και Θεωρίας του Δικαίου

Τηλέφωνο

210-3688-611

FAX

Ηλεκτρονική Διεύθυνση

Epapag[at]law.uoa.gr

'Ωρες Γραφείου

Τετάρτη 12.00-14.00 - Ακαδημίας 45, 3^ος ορ. γρ. 1

Διδασκαλία Μαθημάτων

Προπτυχιακό επίπεδο:

Χειμερινό εξάμηνο: Ιστορία του Δικαίου (A΄εξάμηνο, υποχρεωτικό μάθημα)

Εαρινό εξάμηνο: Βυζαντινό και νεώτερο Δίκαιο (Δ΄εξάμηνο, μάθημα ελεύθερης επιλογής)

ΙΙ. Μεταπτυχιακό επίπεδο:

Βυζαντινό Δίκαιο: Παραδόσεις και συμμετοχή στο ερευνητικό σεμινάριο στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος του Τομέα

Πρόγραμμα Erasmus

Χειμερινό Εξάμηνο: Introduction to the Greel Legal History I

Εαρινό Εξάμηνο: Introduction to the Greel Legal History ΙΙ

Το μάθημα γίνεται στη γερμανική γλώσσα (2 ώρες εβδομαδιαίως). Στο χειμερινό εξάμηνο εξετάζεται η εποχή από τήν αρχαιότητα μέχρι και τον 6^ο αιώνα μ.Χ., ενώ στο εαρινό εξάμηνο οι εξελίξεις στη Βυζαντινή περίοδο και στούς νεώτερους χρόνους

Διοικητικό Έργο

2012 (μέχρι σήμερα). Μέλος (επιστημονική σύμβουλος) της Επιτροπής διαχείρισης του κληροδοτήματος Ανδρέα Γαζή.

2009: Μέλος της επιτροπής για την αξιολόγηση του Τμήματος Νομικής

2002-2003: Πρόεδρος της επιτροπής του Τμήματος Νομικής για τη μεταγραφή φοιτητών

2002-2003, 2003-2004: Διευθύντρια του Τομέα Ιστορίας και Θεωρίας του Δικαίου

1990-2002: Μέλος της επιτροπής προγράμματος εξετάσεων του Τμήματος Νομικής

Διεθνείς δραστηριότητες

Από το 1981 συμμετέχω στο ερευνητικό πρόγραμμα για την επανέκδοση των βυζαντινών νομικών πηγών της Ακαδημίας των Επιστημών του Göttingen με έδρα τη Φρανκφούρτη (Max-Planck-Institut für europäische Rechtsgeschichte). Από το 2008 έως το 2011 άσκησα τη διεύθυνση του παραπάνω προγράμματος και μετά τη λήξη της θητείας μου από το 2011 μέχρι σήμερα είμαι μέλος της διοικούσας επίτροπής του.

Τον Ιανουάριο του έτους 2001 πραγματοποίησα 4 δίωρα σεμινάρια στη γαλλική γλώσσα στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales (Centre Pierre Belon) στο Παρίσι. To Centre Pierre Belon (καθ. P. Odorico) οργανώνει τα τελευταία χρόνια και σε πόλεις της Βόρειας Ελλάδας θερινό πρόγραμμα μεταπτυχιακού επιπέδου. Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού πραγματοποίησα τον Ιούλιο του έτους 2010 τρείς παραδόσεις (διάρκεια κάθε μίας 90 λεπτά) στη γαλλική γλώσσα.

Την 18η Απριλίου 2003 πραγματοποίησα μετά από πρόσκληση του διευθυντή του εκεί Ινστιτούτου Βυζαντινών Ερευνών διάλεξη στην Σερβική Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών (Βελιγράδι) στη γαλλική γλώσσα.

Την 7η Ιουλίου 2012 έλαβα μέρος στην εξεταστική επιτροπή για τη διατριβή του κ. Manuel José Vial Dumas με θέμα Derecho, muerte y matrimonio: La familia matrimonial en el Mediterráneo cristiano, desde la Antigüetad al final de la Edad Media, στο Doctoral School του Πανεπιστημίου της Girona (Ισπανία). Τη διδακτορική αυτή διατριβή είχα παρακολουθήσει ως προς το Τμήμα της για το βυζαντινό δίκαιο κατά την παραμονή του υποψηφίου στην Αθήνα το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011.

Συγγραφικό Έργο

1. Βιβλία:

1. Τα οικονομικά του έγγαμου κλἠρου στο Βυζάντιο [Forschungen zur byzantinischen Rechtsgeschichte-Athener Reihe, 1.] Αθήνα 1986, σ. ΧΧΧΙΙ+352 (διδακτορική διατριβή)
2. Η νομολογία των εκκλησιαστικών δικαστηρίων της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου σε θέματα περιουσιακόυ δικαίου

Ι. Ενοχικό Δίκαιο-Εμπράγματο Δίκαιο, σ. ΧΧΙΧ+302
ΙΙ. Οικογενειακό Δίκαιο, σ. ΧΧΙ+247
ΙΙΙ. Κληρονομικό Δίκαιο, σ. ΧΧV+320
[Forschungen zur byzantinischen Rechtsgeschichte-Athener Reihe, 6, 11, 18] Αθήνα-Κομοτηνή 1992,1997,2010.

3. Μορφές οικοδομών κατά την ύστερη βυζαντινή περίοδο. Πληροφορίες από νομικά έγγραφα [Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν. Υλικό, Φυσικό και πνευματικό περιβάλλον στο βυζαντινό και μεταβυζαντινό κόσμο, 9] Αθήνα 1995, σ. 56
4. Ο Θρήvoς της Αγίας Σoφίας. Θρύλoς ή πραγματικότητα; ['Iδρυμα Γoυλαvδρή-Χoρv. Βυζαvτιvή πραγματικότητα και vεoελληvικές ερμηvείες, 3.] Αθήvα 1999, σ. 48

2. Άρθρα/Συμβολές:

1. Διατάξεις της πoλιτειακής voμoθεσίας εις τo ερμηvευτικόv έργov τωv Αριστηvoύ, Ζωvαρά και Βαλσαμώvoς, Επετ. Εταιρ. Βυζαvτιvώv Σπoυδώv 45 (1981-1982, κυκλoφ. 1984) 201-238 (σε συvεργασία με τov καθηγητή Σπ. Τρωιάvo)
2. Επιτρεπόμεvες και απαγoρευμέvες κoσμικές εvασχoλήσεις τoυ βυζαvτιvoύ κλήρoυ, Πρακτικά τoυ Δ' Παvελλήvιoυ Iστoρικoύ Συvεδρίoυ, Θεσσαλovίκη 1983, σ. 145-166
3. Die Besetzung der Ämter im Großskeuophylakeion der Großen Kirche im 12. Jahrhundert. Ein Synodalakt vom. 19 November 1145, Fontes Minores VI, Φρανκφoύρτη 1984, σ. 87-97 (σε συvεργασία με τov καθ. Σπ. Τρωιάvo)
4. «Κληρικὸς ἐγγύας διδoὺς  καθαιρείσθω». 'Ερευvα για τηv παράδoση και συμβoλή στηv ερμηvεία τoυ καvόvα 20 Απoστόλωv, Χριστιαvός 25 (1986) 3-16
5. Θέματα εκκλησιαστικού δικαίου από το έργο του Ιωάννη Καμινιάτη «Εἰς τὴν Ἅλωσιν τῆς Θεσσαλονίκης», Πρακτικά του Στ΄ Πανελλήνιου Ιστορικού Συνεδρίου, Θεσσαλονίκη 1986, σ. 35-46
6. Οι κληρικοί των βυζαντινών γυναικείων μονών και το άβατο, Βυζαντιακά 6 (1986) 75-93
7. Μοναχοί και «μαύρη αγορά» στον 12^ο αιώνα. Παρατηρήσεις σε προβλήματα του Επαρχικού Βιβλίου, Βυζαντιακά 8 (1988) 61-76
8. Η νεαρά 17 Λέοντος του Σοφού και μία επιτομή της, Βυζαντιναί Μελέται 1 (1988) 32-51 (σε συνεργασία με τον καθ. Σπ. Τρωιάνο)
9. Τα «γυναικεία πάθη» και οι νομοκανονικές πηγές, Πρακτικά του Θ΄Πανελλήνιου Ιστορικού Συνεδρίου, Θεσσαλονίκη 1988, 31-46 (σε συνεργασία με τον καθ. Σπ. Τρωιάνο)
10. Φορολογικές πληροφορίες από επιστολές του Μεγάλου Βασιλείου (329/31-379) και του Θεοφυλάκτου Αχρίδας (1050/55-1125/26;), Πρακτικά του Α΄Διεθνούς Συμποσίου «Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο», Αθήνα 1989, 391-407
11. Οι Βούλγαροι στις επιστολές του Θεοφυλάκτου Αχρίδας, Πρακτικά του Ι΄Πανελλήνιου Ιστορικού Συνεδρίου, Θεσσαλονίκη 1989, σ. 63-72
12. Die kanonischen Antworten des Nikolaos III. Grammatikos an den Bischof von Zetunion, Byzantinische Zeitschrift 82 (1989) 234-250 (σε συνεργασία με τον καθ. Σπ. Τρωιάνο)
13. Le versement des charges fiscales et la propriété aux derniers siècles byzantins. Trois actes des autorités ecclésiastiques, ΣΤ΄Διεθνές Συνέδριο Σπουδών Νοτιοανατολικής Ευρώπης-Ελληνικές Ανακοινώσεις, Αθήνα 1990, σ. 127-132
14. Μιά νομική βιβλιοθήκη στη Μονεμβασία τον 15^ο αιώνα, Βυζαντιναί Μελέται 2 (1990) 19-34 (σε συνεργασία με τον καθ. Σπ. Τρωιάνο)
15. Ο όρος «ανακοίνωση» στο εμπράγματο δίκαιο της βυζαντινής περιόδου, Βυζαντιακά 10 (1990) 213-226
16. Rome et Constantinople dans l’œuvre de Théophylacte archevêque d’Achrida (1050/55-1125/26 ?), Da Roma alla Terza Roma. Documenti e Studi, Rendiconti del X Seminario, Campidoglio 21 Aprile 1990. Idea giuridica e politica di Roma e personalità storiche, τ. I, Roma 1990, σ. 79-94
17. Μιά απόφαση του Αποκαύκου και ο εκκλησιαστικός βίος στο 13^ο αιώνα, Πρακτικά του Α΄Αρχαιολογικού και Ιστορικού Συνεδρίου Αιτωλοακαρνανίας, Αγρίνιο 1991, σ. 291-296
18. Το πρόβλημα των δούλων στο έργο των κανονολόγων του 12^ου αιώνα, Το Βυζάντιο κατά τον 12^ο αιώνα. Κανονικό Δίκαιο και Κοινωνία (επιμ. Ν. Οικονομίδης), Αθήνα 1991, σ. 405-445
19. Vorkaufsrecht und Verwandtschaft, Eherecht und Familiengut in Antike und Mittelalter (επιμ. D. Simon), München 1992, σ. 147-160       
20. «Πρόστιμον» και καθαίρεση κληρικού ή αστικό και εκκλησιαστικό δίκαιο σε ένα χωρίο της Πείρας, Συμβολές στην έρευνα του αρχαίου ελληνικού και ελληνιστικού δικαίου, τ. 2 (επιμ. Σ. Αδάμ), Αθήνα 1994, σ. 73-85
21. Περί της μοιχείας της πρεσβυτέρας. Ο καν. 8 Νεοκαισαρείας και η εφαρμογή του στο 18^ο αιώνα, Βυζαντιακά 14 (1994) 309-328
22. Les privilèges pontificaux de l’archevêque d’Achrida. Un essai d’interprétation de la Novelle 131 de Justinien par Démétrios Chomatianos, Da Roma alla Terza Roma Documenti e Studi, Rendiconti del XI Seminario, Campidoglio 21 Aprile 1991, Roma 1994, σ. 143-152
23. Η μονή Ακαπνίου και η εφορεία του ναού των Αγίων Ασωμάτων, Ζ΄ Επιστημονικό Συμπόσιο: Χριστιανική Θεσσαλονίκη, Σταυροπηγιακές και Ενοριακές μονές, Θεσσαλονίκη 1995, σ. 127-138
24. Εμπορικές επιχειρήσεις Κωνσταντινοπολιτών κατά τα έτη 1399-1401, Ο όρος «συντροφία» στα Acta Patriarcatus Constantinopolitani, Ενθύμημα Άλκη Αργυριάδη, Αθήνα 1995, σ. 735-745
25. Εκκλησιαστική διοίκηση και χρησικτησία. Πορίσματα από μιά διένεξη μεταξύ μητροπόλεων κατά το έτος 1428, Αφιέρωμα στον Νικόλαο Σ. Παπαντωνίου, Αθήνα 1996, σ. 567-580
26. «Αγοραία» παραστρατήματα των βυζαντινών εμπόρων, Έγκλημα και τιμωρία στο Βυζάντιο (επιμ. Σπ. Τρωιάνος), Αθήνα 1997, σ. 236-255
27. Ein Patriarchalakt über die dritte Ehe, Fontes Minores X, Φρανκφούρτη 1998, σ. 509-516 (σε συνεργασία με τον καθ. Σπ. Τρωιάνο)
28. Andronic Ier Comnène et Jean VI Cantacuzène. Deux exemples d’usurpation de pouvoir ou deux aspects de résistance ; Antichità e rivoluzioni da Roma a Constantinopli a Mosca, Documenti e Studi. Rendiconti del XIII Seminario, Campidoglio 21 Aprile 1993, Roma 1998, σ. 225-235
29. Formes d’entreprises maritimes des Constantinopolitains à la fin du XIVe siècle, Griechenland und das Meer: Beiträge eines Symposiums in Frankfurt im Dezember 1996, Mannheim und Möhnesee 1999, σ. 179-184
30. Ο υπολογισμός της αξίας των ακινήτων στην Κωνσταντινούπολη κατά τα τέλη του 14^ου αιώνα, Digesta 3 (2000) 34-44
31. Βυζαντινό δίκαιο κατά δικαστηριακής πρακτικής. Μια απόφαση διαζυγίου το 18^ο αιώνα, Αρμενόπουλος-Επιστ. Επετηρίδα του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης 21 (2000) 271-279
32. Droit byzantin contre pratique judiciaire. Une affaire de divorce au XVIIIe siècle, Byzantine Law. Proceedings of the International Symposium of Jurists-Thessaloniki, 10-13 December 1998 (επιμ. Ch. Papasthathis), Thessaloniki 2001, σ. 243-257  
33. Legal Institutions and Practice in Matters of ecclesiastical Property, The Economic History of Byzantium, from the Seventh to the Fiftheenth Century (επιμ. A.E. Laiou), Dumbarton Oaks Studies XXIX, Dumbarton Oaks 2002, σ. 1059-1069
34. Protimesis (Preemtion) in Byzantium, The Economic History of Byzantium, from the Seventh to the Fiftheenth Century (επιμ. A.E. Laiou), Dumbarton Oaks Studies XXIX, Dumbarton Oaks 2002, σ. 1071-1082
35. Byzantine Legislation on Economic Activity Relative to Social Class, The Economic History of Byzantium, from the Seventh to the Fiftheenth Century (επιμ. A.E. Laiou), Dumbarton Oaks Studies XXIX, Dumbarton Oaks 2002, σ. 1083-1093
36. Οι κωδικοποιήσεις της μετακλασικής περιόδου: Γρηγοριανός, Ερμογενειανός και Θεοδοσιανός Κώδικας, Επετηρίς του Κέντρου Ερεὐνης της Ιστορίας του Ελληνικού Δικαίου 36 (2002) 343-356
37. Οι πανηγύρεις των ναών της Θεσσαλονίκης και τα έσοδά τους στις αρχές του 15^ου αιώνα, Β΄ Διεθνές Συμπόσιο «Βυζαντινή Μακεδονία» (26-28 Νοεμβρίου 1999, Θεσσαλονίκη), Θεσσαλονίκη 2003, σ. 143-154
38. Η αγορά των ακινήτων στην Κωνσταντινούπολη σύμφωνα με τις αποφάσεις του πατριάρχη Ματθαίου Α΄, Χρήμα και αγορά στη εποχή των Παλαιολόγων (επιμ. Ν. Μοσχονάς), Αθήνα 2003, σ. 145-155
39. Constitutum debiti alieni au XVIIe siècle : Une sentence du patriarche Kallinikos II, Droit romano-byzantin dans le Sud-Est européen (επιμ. E. Karabélias), Etudes Balkaniques-Cahiers Pierre Belon 10 (2003) 93-105
40. Βυζαντινό κράτος και μισθοδοσία του εφημεριακού κλήρου, Ε-Ιστορικά (22 Απριλίου 2004), σ. 22-29
41. Un témoin de la réalité juridique byzantine : la jurisprudence patriarcale  au XIVe siècle, Fontes Minores XI, Φρανκφούρτη 2005 213-227
42. «Τα ελευθέρως και αενάως ρέοντα ύδατα» στα βυζαντινά αθωνιτικά έγγραφα, Γενέθλιον Αποστόλου Σ. Γεωργιάδη, Αθήνα-Κομοτηνή 2005, σ. 2543-2558
43. Νομικοί θεσμοί και πρακτική σε θέματα εκκλησιαστικής περιουσίας, Οικονομική ιστορία του Βυζαντίου από τον 7^ο έως τον 15^ο αιώνα (επιμ. Α. Λαΐου), τ. Γ΄, Αθήνα 2006, σ. 267-281
44. Η βυζαντινή προτίμησις, Οικονομική ιστορία του Βυζαντίου από τον 7^ο έως τον 15^ο αιώνα (επιμ. Α. Λαΐου), τ. Γ΄, Αθήνα 2006, σ. 267-281
45. Βυζαντινή νομοθεσία και οικονομική δραστηριότητα κατά κοινωνικές τάξεις, Οικονομική ιστορία του Βυζαντίου από τον 7^ο έως τον 15^ο αιώνα (επιμ. Α. Λαΐου), τ. Γ΄, Αθήνα 2006, σ. 283-296
46. Τα τρόφιμα στον αγορανομικό κώδικα Λέοντος Στ΄Σοφού (Επαρχικόν Βιβλίον), Ασφάλεια τροφίμων και Δίκαιο, Όψεις ελληνικού, ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου (επιμ. Α. Μπρεδήμας), Αθήνα-Κομοτηνή 2007, σ. 21-34
47. Το έγκλημα της «φθοράς» και η αγωγή «περί ύβρεως» στο χωρίο 49.4 της Πείρας, Κατευόδιον in memoriam Nikos Oikonomides (επιμ. Σπ. Τρωιάνος). [Forschungen zur byzantinischen Rechtsgeschichte-Athener Reihe, 15.] Αθήνα-Κομοτηνή 2008, σ. 81-106
48. Περί «ψυχικών» και «μνημοσύνων»: το νομικό υπόβαθρο μιάς ηθικής υποχρέωσης, Αντίδωρο στον Ομότιμο Καθηγητή μητροπολίτη Τυρολόης και Σερεντίου κ. Παντελεήμονα Ροδόπουλο, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Επιστημονική Επετηρίδα Θεολογικής Σχολής, τ. 13, Θεσσαλονίκη 2008, σ. 171-187
49. Die Hexabiblos im Patriarchatsregister. Oder: Die Verdienste eines alten Aufsatzes von Peter E. Pieler, Antike-Recht-Geschichte. Symposion zu Ehren von Peter E. Pieler (επιμ. N. Benke-Fr.-St. Meissel), Frankfurt am Main 2009, σ. 105-111
50. «...τότε κρατεί η συνήθεια ὅτε ούκ ἔστι νόμος ἔγγραφος καὶ ἔχει καὶ λογισμὸν εὔλογον». Παράνομα ή παράλογα έθιμα και εκκλησιαστική δικαιοδοσία επί Τουρκοκρατίας, Τιμητικός Τόμος Μιχαήλ Π. Σταθοπούλου, τ. ΙΙ, Αθήνα-Κομοτηνή 2010, σ. 1989-2002
51. Η ιουστινιάνεια const. Omnem για τη μεταρρύθμιση των νομικών σπουδών. Μετάφραση και σύντομος σχολιασμός, Πνεύματος Δώρημα Γεωργίῳ Π. Νάκῳ=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Νόμος Επιστ. Επετ. του Τμήματος Νομικής, Θεσσαλονίκη 2010, σ. 333-347
52. Moral und Recht in einem Urteil des Patriarchen Matthaios I. aus dem Jahre 1400,  Quellen zur byzantinischen Rechtspraxis. Aspekte der Textüberleiferung, Paläographie und Diplomatik, Akten des Internationalen Symposiums Wien, 5-7.11.2007 (επιμ.Chr. Gastgeber), Wien 2010, σ. 201-204
53. Δίκαιο και Δικαιοσύνη στο Βυζάντιο, Proceedings of the 22^nd International Congress of Byzantine Studies, Sofia, 22-27 August 2011, τ. I, Plenary Papers, Sofia 2011, σ. 333-340
54. Μια δίκη σε καιρό λοιμού και πολέμου. Η αντιδικία για την προίκα της Μαρίας Αντιοχείτισσας (έτ. 1348), Αφιέρωμα στην Ισμήνη Ανδρουλιδάκη-Δημητριάδη, Αθήνα-Κομοτηνή 2011, σ. 375-389
55. Αγιορειτικές μαρτυρίες για τη δικαστική εξουσία στο Θέμα Θεσσαλονίκης κατά τον Ι΄αιώνα, Αναμνηστικός Τόμος Στυλιανού Ν. Κουσούλη, Αθήνα 2012, σ. 415-427
56. Η συμμετοχή του δημοσίου στις κληρονομίες κατά την ύστερη βυζαντινή περίοδο. Παρατηρήσεις σχετικά με το «αβιωτίκιον», ΑΝΤΙΚΗΝΣΩΡ. Τιμητικός Τόμος Σπυρου Ν. Τρωιάνου, τ. ΙΙ, Αθήνα 2013, σ. 1275-1308
57. Seehandelsrechtliche Streitigkeiten vor dem Patriarchatsgericht, The Register of the Patriarchate of Constantinople. An Essential Source for the History and Church of Late Byzantium (επιμ. Chr. Gastgeber, Ek. Mitsiou, J. Preiser-Kapeller), Wien 2013, σ. 199-205
58. Η οργάνωση των εμποροπανηγύρεων κατά τη νομοθεσία και τη νομολογία της μέσης βυζαντινής περιόδου, Αναμνηστικός Τόμος καθηγητή Αντωνίου Μ. Αντάπαση, Αθήνα 2013, σ. 815-820

3. Άλλα δημοσιεύματα:

1. Πρόλογος στο έργο «Εισηγήσεις του ρωμαϊκού δικαίου (κατά τας πανεπιστημιακάς παραδόσεις του καθηγητού Αλ. Λιτζεροπούλου)», Αθήναι 1942 (ανατ. Αθήνα-Κομοτηνή 2000 [Κλασική Νομική Βιβλιοθήκη, 32.]).
2. Περιληπτική απόδοση του περιεχομένου των σεμιναρίων μου του Ιανουαρίου 2001 στη Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales,  Annuaire 2000/2001, σ. 314-315 (στα γαλλικά).
3. Γενικά συμπεράσματα του Συνεδρίου του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δημοσίου Δικαίου (28-29/11/2003) με θέμα The Eastern Roman Empire and the Birth of the Idea of State in Europe, European Public Law Series, vol. LXXX (επιμ. Sp. Flogaitis-A. Pantelis), London 2005, σ. 387-390 (στα γαλλικά).
4. Νεκρολογία Κωνσταντίνου Γ. Πιτσάκη (1944-2012), στο περιοδικό Iura 61 (2013) 434-436 (στα γαλλικά).

4. Μεταφράσεις:

1. Μετάφραση από τα γερμανικά με παράλληλη ενημέρωση του έργου του P.E. Pieler, Νομική Φιλολογία, που αποτελεί τμήμα του τρίτομου (στην ελληνική του μορφή έργου τ  H. Hunger, Βυζαντινή Λογοτεχνία. Η λόγια κοσμική γραμματεία των Βυζαντινῶν, τ. Γ΄Αθήνα 1994, σ. 185-379 (συνεργασία με τον καθ. Σπ. Τρωιάνο) .
2. Μετάφραση από τα γερμανικά της εργασίας του A. Wacke, Η αρχή της εκατέρωθεν ακροάσεως στη ρωμαϊκή πολιτική και ποινική δίκη, Έρευνα 4, Ερευνητικό Ινστιτούτο Δικονομικών μελετών, Αθήνα 1997, σ. 141-168

5. Βιβλιοκριτικές:

1. A. Gerouki, Les excommunications à Corfou ; XVIIe et XVIIIe siècles : Crimiinalité et attitudes mentales [Forschungen zur byzantinischen Rechtsgeschichte-Athener Reihe, 12.], Αθήνα-Κομοτηνή 1998, σ. 338. Στο περιοδικό Ελληνικά 50.2 (2000) 392-399.
2. G. Prinzing, Demetrii Chomateni Ponemata Diaphora [Corpus Fontium Historiae Byzantinae, 38] Berlin 2002, σ. Χ+386*+535. Στο περιοδικό ByzantinischeZeitschrift 103.2 (2010) 839-843 (στα γερμανικά)
3. Introduzione al diritto bizantino. Da Giustuniano ai Basilici (επιμ. J.H.A Lokin-B.H. Stolte), Pavia 2011, IX+725 (τόμος συνεδρίου). Στοπεριοδικό Zeitschrift der Savigny Stiftung für Rechtsgeschichte, rom. Abteilung 130 (2013) 706-710 (σταγερμανικά)